Aptomat là gì?
Nó là thiết bị căt điện tự động, bạn hình dung là nếu khi bạn nấu nước mà nước đã sôi thì siêu nước tự ngắt điện, bình nóng lạnh bạn bật lên, nước trong bình đủ nhiệt thì bình cũng tự ngắt điện thì đó là là cắt điện tự động. Còn đối với aptomat thì khi dòng điện bị quá tải, khi chập điện, khi bị điện giật... thì dòng điện tự ngắt.
Như vậy aptomat là gì? Là thiết bị bảo vệ con người hoặc các thiết bị điện phòng tránh thiệt hại do dòng điện gây ra.
cấu tạo aptomat
1: Vỏ
2: Lõi sắt
3: Cuận dây tạo từ trường
4: Tay gạt lệch tâm
5: Lò xo kéo
6: Thanh đóng mở tiếp điểm chính
7: Lò xo nén
8: Dây điện đầu vào
9: Máng hồ quang
10: Tiếp điểm cố định
11: Tiếp điểm di động
12: Thanh lưỡng kim
13: Tiếp điểm căn chỉnh theo dòng định mức của aptomat (cái này nhà sản xuất căn chỉnh sẵn)
14: Vít căn chỉnh
15: Dây điện đầu ra
Cấu tạo chung của aptomat (hình ảnh lấy từ kênh youtube Lesics)
Nguyên lý hoạt động của aptomat
Được chia làm 3 trường hợp tương ứng với 3 chế độ hoạt động của aptomat
Trường hợp 1: Vận hành bằng tay
Cơ cấu đóng mở tiếp điểm gồm có 5 bộ phận chính:
Tay gạt lệch tâm (số 4): Dùng để đóng mở tiếp điểm bằng tay.
Lò xo kéo (5) có độ cứng nhỏ và lò xo nén 7 với độ cứng lớn được lắp vào thanh đóng mở tiếp điểm 6. với cách bố trí lắp ghép hợp lý, nó tạo ra tốc độ mở tiếp điểm cực lớn.
Trường hợp 2: Aptomat ở trạng thái hoạt động bình thường
khi dòng tiêu thụ nhỏ hơn hoặc bằng dòng định mức. Lúc này điện đi qua quận dây 3 là nhỏ, lực từ trường sinh ra cũng nhỏ nên không đủ để thắng lực nén của lò xo 7 và lực kéo của lò xo 5 vì thề ty đẩy 2 không đẩy thanh đẩy 6 xuống vì vậy tiếp điểm chính luôn đóng.
Trường hợp 3: Vận hành khi chập điện
Trong trường hợp xẩy ra sự cố chập điện, lúc này dòng tải tiêu thu chay qua quận dây nam châm 3 rất lớn, vì vậy lực từ trường sinh ra lớn hơn lực kéo và nén của lò xo 5 và 7. Lúc này lõi sắt 2 đẩy thanh đóng mở tiếp điểm chính đi xuống để mở tiếp điểm chính. và dòng điện được cắt.
Trường hợp 4: Vận hành khi quá tải
Trong tình huống vận hành quá tải, tức là dòng điện tiêu thụ lớn hơn dòng điện định mức lúc này nhiệt độ sinh ra trên đường dây, và trên thanh lưỡng kim số 12 lớn bất thường làm thanh lưỡng kim bị uống cong và mở tiếp điểm 13 để ngắt điện.
để tìm hiểu mối tương quan giữa thời gian cắt điện và độ lớn dòng điện tiêu thu thì tham khảo bài viết "Đặc tính cắt của aptomat".
Vấn đề dập tắt hồ quang trong aptomat:
Khi xẩy ra sự cố điện (chập điện hoặc quá tải) thì dòng điện tiêu thụ tăng lên đột biết, lúc này tiếp điểm chính sẽ mở ra để cắt điện thì sinh ra hồ quang điện. (để hiểu rõ hơn hồ quang điện xin tham khảo tai trang vi.wikipedia.org ).
Hồ quang sinh ra làm sản sinh lượng nhiệt lớn (lên đến 3500 độ C) phá hủy tiếp điểm chính. Để giải quyết vấn đề này thì tiếp điểm chính được đặt trong một buồng dập tắt hồ quang.
Hoạt động của buồng dập tắt hồ quang dựa trên nguyên tắc tăng điện trở trong không khí. Vì bản chất của hồ quang điện là phóng dẫn điện trong không khí với cường độ dòng điện cao, mà dòng điện thì phụ thuộc vào điện áp và điện trở, điện áp thì không thay đổi được vì lưới điện sử dụng trong hộ gia đình là 220V. Vậy thì chỉ can thiệp bằng các làm tăng điện trở trong không khí lên. Điện trở thì tỷ lệ nghịch với tiết diện, để giảm diện tích phóng điện thì trong buồng dập hồ quang người ta lắp nhiều tấm dẫn điện đặt song song với nhau ở một khoảng cách nhất định gọi là Máng hồ quang 9.
Tại máng hồ quang thì tia hồ quang được chia thành các phần tử nhỏ vì vậy làm giảm diện tích phóng điện của hồ quang vị vậy hồ quang được dập tắt nhanh chóng.
chi tiết thì mọi người có thể tham khảo video dưới đây để hiểu rõ hơn.
aptomat là gì? video của kênh Lesics một kênh youtube chuyên về kiến thức kỹ thuật.
Phân loại aptomat thông dụng dùng trong hộ gia đình:
Phân loại theo chức năng
MCB: hay còn gọi là CB tép hoặc aptomat tép
hình ảnh aptomat sino 1 pha, aptomat sino 2 pha, aptomat sino 3 pha
- Tác dụng bảo vệ quá tải, ngắt mạch hoặc sụt áp và có dòng điện Max <100 A.
- Bao gồm 3 loại là: 1 cực,2 cực và 3 cực.
MCCB: át tô mát khốiThường dùng làm aptomat 3 pha
- Cũng giống loại MCB là bảo vệ quá tải và ngắt mạch hoặc sụt áp nhưng dòng điện Max >100 A
- So sánh MCB và MCCB: Át khối và át tép về chức năng là giống nhau là đều bảo vệ quá tải và ngắt mạch nhưng khác nhau ở hình dáng, kích thước và dòng tải Max. Át khối thì dùng cho nguồn công suất lớn, còn át tép thì dùng cho các thiết bị có công suất nhỏ. Tham khảo cách tính công suất để chọn át tô mát phù hợp cho gia đình ở bên dưới.
RCCB: Aptomat chống giật.
Có tác dụng cắt nguồn điện khi đường dây bị dò điện hoặc nối đất mục đich là bảo vệ người không bị điện giật và không bị tổn hao điện năng, tránh trường hợp tất cả các thiết bị điện trong nhà đều tắt mà đồng hồ công tơ vẫn quay. Loại này không có công dụng chống quá tải và chập điện.
Để hiểu rõ hơn về aptomat chống giật, xin tham khảo thêm bài viết "Cách đấu aptomat chống giật"
RCBO: Át tổ hợp của RCCB và MCB
Đây là loại tích hợp cả loại chống giật và loại át chống quá tải vào một khối. Cách đấu nối thì như của át chống giật.
Phân loại theo dòng định mức của aptomat.
có các loại: 10A, 16A, 20A,
để chọn được dòng định mức aptomat phù hợp với tải tiêu thụ, xin tham khảo thêm bài viết: "Cách chọn aptomat"
Công nghệ sản xuất aptomat
bước 1: Cuấn dây tự động
Bước 2: Lắp ráp cơ khí
Đối với các bộ phận quan trọng của sản phẩm, thông qua việc sử dụng các thiết bị có độ chính xác cao và sử lý hoàn toàn tự động sẽ làm giảm rủi ro ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm và mang lại sự đồng bộ cho toàn bộ sản phẩm trong dây truyền sản suất.
Bước 3: In nhãn mác sản phẩm bằng công nghệ khắc laser
Bước 4: Kiểm tra các mối ghép bằng vít.
Bước 5: Đóng gói sản phẩm
Dây chuyền sản xuất aptomat Nader
Trên đây là những hiểu biết có phần còn nhiều hạn chế của chúng tôi về aptomat là gì? nhưng cũng hy vọng cung cấp cho các bạn một chút thông tin. Chúng tôi xin chân thành cảm ơn quý anh chị và các bạn đã dành thời gian đọc đến tận vị trí này trong bài viết!
Xin chân trọng!
Ngoài ra, có thể bạn cũng quan tâm đến các vấn đề khác của aptomat thì bạn có thể tham khảo thêm các bài viết liên quang trong chủ để này: Ký hiệu aptomat
